cO WARTO WIEDZIEĆ O PROFILOWANIU?

Jak to się zaczęło?

cO WARTO WIEDZIEĆ O PROFILOWANIU?

Jak to się zaczęło?

Behavioural Analysis Unit FBI, powstała w 1972 roku w Quantico, na zawsze zmieniła sposób prowadzenia śledztw w USA i na świecie. To jej profilerzy w latach 80. stworzyli pierwsze naukowe metody profilowania seryjnych zabójców, a w 1995 roku dzięki analizie językowej „Manifestu” Unabombera zidentyfikowali Teda Kaczyńskiego. W 1985 roku uruchomili ViCAP – system łączący setki pozornie odrębnych spraw przemocy – który do dziś pomaga śledczym wykrywać seryjnych sprawców. Współtworzony przez BAU Crime Classification Manual ustandaryzował analizę zachowań przestępców, a w 2010 roku zespół poszerzył działalność o Behavioral Threat Assessment Center, koncentrując się na prewencji ukierunkowanej przemocy. Dziś BAU jest globalnym wzorem w wykorzystaniu psychologii, kryminalistyki i lingwistyki do tropienia najgroźniejszych przestępców i zapobiegania nowym zagrożeniom.

W Polsce nie istnieje uregulowany zawód „Profilera”. Profilowaniem zajmuje się, z reguły, biegły psycholog sądowy lub psycholog współpracujący z Policją lub innymi służbami.

Jak to wygląda w innych krajach? Dla przykładu, w Austrii można uzyskać tytuł Profilera, zdając egzamin certyfikowany przez Austriacką Izbę Gospodarczą (koszt to 10 000 EUR).

Problematyczna już jest sama definicja „Profilowania” oraz tego, co przez nią rozumiemy. W Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii oraz w Organizacji Narodów Zjednoczonych stosuje się zamiennie pojęcie „analiza behawioralna” lub jeszcze ogólniej „behavioural insights” (ponieważ słowo „profilowanie” historycznie źle się kojarzy – z profilowaniem na tle rasowym). 

W biznesie i świecie finansów dominuje pojęcie „ekonomii behawioralnej”. Ekonomię behawioralną stosuje się do zmiany wybranego zachowania grup społecznych za pomocą tzw.impulsów. Profilowanie behawioralne znane jest w świecie mediów i marketingu – jest to tworzenie wzorca zachowań konsumentów, oraz budowanie ich profili psychologicznych w celu maksymalizacji zysków sprzedażowych.

 

Profilowanie kojarzy się nam z kryminalistyką a analiza behawioralna z badaniem zachowań konsumentów.  

Jednak zarówno profilowanie, jak i analiza behawioralna, korzystają z tych samych podstaw psychologicznych, socjologicznych, lingwistycznych i prawnych. Różnią się tylko zastosowaniem i dopasowaniem narzędzi do specyfiki branży.

Innych narzędzi potrzebuje profiler profilujący terrorystów, innych profiler oceniający prawdomówność świadków, a innych profiler rekrutujący określone jednostki do firm czy profilujący zachowania klientów.

100% skuteczna metoda wykrywania kłamstwa (jeszcze) nie istnieje. A jednak np. w sądownictwie stosujemy oceny wiarygodności i prawdomówności świadka. Dysponujemy więc narzędziami, które są zwalidowane i akceptowane. Świat nauki opublikował ponad 100 000 artykułów naukowych opisujących wskaźniki kłamstwa. Wiemy więc, co działa.

Prywatne ekspertyzy oceny wiarygodności zeznań Diany Nowek są akceptowane przez polskie sądy I i II instancji.

Wniosek: każda przeszkolona osoba według naszej metody będzie skuteczniejsza w zauważaniu oznak kłamstwa.

Jak widzisz, profilowanie (lub analiza behawioralna) są szerokimi pojęciami i interdyscyplinarnym kierunkiem studiów. Od Ciebie zależy, jak wykorzystasz profilowanie do własnych celów.

Możesz wyróżnić się na rynku, dodając profilowanie do np. zawodu śledczego, detektywa, biegłego, psychoterapeuty, negocjatora, rekrutera, trenera czy adwokata. Będziesz czuł się pewnie, wiedząc, że oceniasz ludzi na podstawie zbadanych kryteriów – a nie „intuicji”.